|
|
|
|
..:: Tin Tức
::.. |
|
|
|
|
CHUYỆN NGHỀ QUÊ TÔI (6)
28 Tháng Sáu 2017 :: 10:28 SA :: 1308 Views ::
0 Comments
|
|
Nói đến chuyện cũ, các con, các cháu thường hay bảo ông, bà lại chuyện “ngày xưa”. Lớp trẻ thời “mở cửa” làm sao biết được cái “ngày xưa” ấy. Cái “ngày xưa” của ông bà chúng sống cực kỳ thiếu thốn, gian khổ, nhưng đầy ắp tình người, tình thương; hơn thế, ông bà chúng đôi khi còn “lẩm cẩm” ước “bao giờ cho đến ngày xưa” mới càng khó hiểu chứ.
|
Để đánh bắt thuỷ sản, nói chung, quê tôi cũng có đủ cách, đủ kiểu và đủ loại dụng cụ đánh bắt. Đánh bắt bằng lờ, vó, đó, đụt, lưới, lơm, dủi, diu, dậm, chũm..., nhưng đánh bắt bằng dậm là phổ biến, thành thạo, hiệu quả hơn cả. Chỉ có đánh dậm mới trở thành việc thường xuyên, một nghề. Đối tượng người tham gia cũng khác ở đâu đó, như Văn Lung - Phú Thọ chủ yếu là đàn bà con gái, thì quê tôi chủ yếu là cánh "mày râu", già có (đến bảy, tám mươi tuổi), trẻ có (có thể chín, mười tuổi đã biết cầm dậm), không ngoa đâu. Đối tượng đánh bắt cũng khác đâu đó, quê tôi chủ yếu kiếm cá, lúc thích hoặc hiếm mới kiếm thêm cua (đeo hai giỏ). Chắc cũng từ cái nghèo, cái khó mà ra, "đói thì đầu gối cũng phải bò" mà, lại sẵn nghề, sẵn "đường đất" như thế.
Nói về cái dậm, dụng cụ hành nghề. Tuỳ theo người lớn hay người bé, cả về tuổi và tầm vóc, mà người sử dụng dậm có kích thước to, nhỏ khác nhau. Dậm thường được đan bằng nan tre, mức phổ biến nan có độ dài khoảng một mét rưỡi đến mét bảy mươi phân, nan to ngang khoảng hai ly, dày gần một ly thước "Tây" (hệ mét). Nan được đan "long đôi", cách hai xen kẽ, thì phên bản của dậm mới bền. Nan phải được lấy từ cây tre "già bánh tẻ", thân xanh vừa chuyến màu xám ở gốc, vừa chuyển màu vàng phần thân phía ngọn, mới chuyển màu thôi, chuyển hẳn thì già mất rồi. Tre non quá thì nan mềm, yếu, nhiều tơ xước khi chẻ vót, mau thấm nước, dễ bị mọt, nhanh hỏng. Tre già quá thì nan ròn, khó uốn dễ gãy, dậm nhanh thủng lỗ, phải vá (dùng những đoạn nan khác đan cài lại). Nan phải được pha, chẻ khéo thì không bị "lẽo" ( "lãi", "lẹm" - chỗ dày, chỗ mỏng), nan đều, tiết kiệm được tre nguyên liệu và công vót nan. Nan cũng phải được vót nhẵn bóng, "mình cá Riếc", nghĩa là giữa dày, hai bên rìa mỏng, thì mới dóc nước, thoát ẩm, nhanh khô, dậm không bị nặng. Phên dậm đan xong thì được "lấn" (ấn) bó cạp. Cạp dậm gồm hai phần, phần ngoài bằng tre cật mỏng hơn, phần trong bằng tre lớp giữa dày hơn. Phần cạp thường dùng tre đoạn gốc cây. Cạp được uốn khép kín hình cung, phần cong tròn phía trên, phần thẳng "dây cung" phía dưới, chỉ khác phần nối giữa cung tròn và "dây" thẳng được uốn tròn cong đều, không thành góc nhọn. Cạp trong phải khít với phía trong cạp ngoài. Phên được lấn vào phần cạp ngoài theo góc chéo của tấm một cách từ từ, đều tay, đến độ sâu nhất định ở giữa khoảng năm mươi đến sáu mươi phân, nông dần về hai đầu (“mỏ” dậm), xong rồi thì đưa phần cạp trong chèn giữ chặt phên nan, buộc cố định tạm thời bằng lạt tre. Sau khi cắt bỏ phần nan thừa, lấy ba nan khác chèn chặn đầu nan giữa hai phần cạp rồi dùng dây mây nếp bó chặt ("dức" chặt) cách đều liên tục đến hết vòng cạp, "dức" đến đâu thì bỏ lạt tạm đến đấy. Tiếp đến là gắn "cán" dậm và gắn hai "vỉ" vào hai cạp phía “mỏ” dậm . "Cán" dậm là một đoạn ngọn tre to vừa tay cầm và dài vút tầm ngọn, được gắn vào phần giữa cánh cung chỗ to nhất của cạp. Hai "vỉ" được đan mắt cáo lục giác thưa, dài khoảng mười năm phân, rộng vừa khít phần cong nhỏ và được buộc chặt không cho cá trườn dọc dậm ra ngoài. Dậm đan xong nếu được đưa lên gác bếp một thời gian để tre đủ khô, thấm khói thì càng bền mà không bị mọt phá hỏng.
TS. CHU XUÂN ÁI – Tháng 1/2008
(Còn nữa)
|
|
|
|
|
|
Comments |
Hiện tại không có lời bình nào!
|
|
Gửi lời bình
Huỷ Bỏ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
TON VINH TECHNOLOGY AND TRADE DEVELOPMENT COMPANY LIMITED
Số 6/10/575 Kim Mã, Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội
Tel.: (+84).4.37716927 - Fax: (+84).4.37610989 - Mobile: 0965768145 / 0988088432 / 0912339668
E.mail: sales@chetonvinh.com / tovitea_21104@yahoo.com.vn / chuxuanai@yahoo.com
|
|
TON VINH TECHNOLOGY AND TRADE DEVELOPMENT COMPANY LIMITED
Số 6/10/575 Kim Mã, Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội
Tel.: (+84).4.37716927 - Fax: (+84).4.37610989 -
Mobile: 0965768145 - 0988088432 - 0912339668
E.mail: sales@chetonvinh.com
|
|
|
Copyright 2008 by www.chetonvinh.com
| Thỏa Thuận Dịch Vụ | Bảo Vệ Thông Tin |
Được cung cấp bởi: www.eportal.vn
|
|