CHUYỆN NGHỀ QUÊ TÔI (9)

CHUYỆN NGHỀ QUÊ TÔI (9)
06 Tháng Bảy 2017 :: 3:59 CH :: 1550 Views :: 0 Comments

Nói đến chuyện cũ, các con, các cháu thường hay bảo ông, bà lại chuyện “ngày xưa”. Lớp trẻ thời “mở cửa” làm sao biết được cái “ngày xưa” ấy. Cái “ngày xưa” của ông bà chúng sống cực kỳ thiếu thốn, gian khổ, nhưng đầy ắp tình người, tình thương; hơn thế, ông bà chúng đôi khi còn “lẩm cẩm” ước “bao giờ cho đến ngày xưa” mới càng khó hiểu chứ.

Kỹ thuật đánh dậm cũng thật "chi tiết", thật "linh hoạt". Về thao tác thì đơn giản thôi, tay thuận cầm cán dậm, nhao dậm cho đúng chỗ, chân thuận dậm bàn đạp, tay không thuận cầm và căng dây bàn đạp, chân không thuận đứng làm trụ. Dậm đặt đúng chỗ rồi, đặt và dậm bàn đạp "quét" theo một góc vuông hoặc góc nhỏ hơn từ xa vào đến sát cửa dậm, "nhấc" (nâng) dậm lên bằng hai tay và “bẻ” lật ngửa cửa dậm lên. Khi có cá thì cán dậm được chuyển sang tay không thuận để tay thuận bắt cá.
Người đánh bắt "ăn nhau" là ở độ "nhạy cảm" với từng trường hợp, từng đối tượng cá, khó là chỗ đó, biết vận dụng cách đạp, cách "nhấc" bàn đạp hay cách "nhấc" dậm chính xác, kịp thời. Nhận độ rung của dậm để biết có cá vào dậm mà "nhấc", không nhất thiết dậm bàn đạp vào hết khoảng trống. Tuỳ loại cá mà dậm có độ rung khác nhau, ví như "cá trắng" như Chép, Riếc, Trôi... thì dậm động nhanh, mạnh, "cá màu" như Trê, Quả, Lươn, Trạch... thì dậm chỉ rùng rùng thôi do cá trườn trong dậm. Gặp vùng có nhiều "cá trắng" thì dậm bàn đạp nhanh, lướt, "nhấc" dậm cũng nhanh, dứt khoát, nhưng chú ý, nơi nhiều cá Trôi thì dậm không được nhấc và “bẻ” ngửa hẳn vì như vậy cá vọt mất ngay do đặc tính phóng thẳng đứng riêng có. Nơi nhiều "cá màu" thì phải dậm bàn đạp đến tận cửa dậm và còn phải thêm động tác "hất" (giật dây) bàn đạp lên đồng thời với việc "nhấc" ngửa dậm, bởi nhiều khi cá trườn sát ngay bàn đạp mà chưa chạy vào dậm... Sự nhận biết vùng nào, nơi nào nhiều cá loại gì để có "tác nghiệp" mà ưu tiên thích ứng cũng tuỳ thuộc vào sự "nhạy cảm" của người "hành nghề", chỉ sau vài "nhát" (lần "nhấc") là biết ngay. Kỹ thuật đánh dậm còn phải tuỳ thuộc cả vùng nước nông hay sâu nữa. Nông không cần nói, nhưng có khi đánh ở những vùng nước sâu đến tận ngực, tận cổ (giỏ đeo ở cổ) vẫn đánh, tuy nhiên mất lực nhiều và hiệu quả thấp hơn.
Được cá rồi cũng phải biết cách bắt, có kỹ thuật. Cá to cỡ hàng cân đôi khi phải bắt bằng hai tay, tay thuận chặn đầu vào lòng bàn tay, các ngón tay bóp mang cá (nơi cá thở), tay không thuận bắt đuôi, rồi nhấc bỏ vào giỏ. Cá "vừa vừa" thì bắt một tay, tóm đầu. Cá nhỏ, thì khum tay vỗ nhẹ xuống phên dậm, cá nảy vào lòng bàn tay, bốc vào giỏ. Bắt cá Trê, cá Bò có "ngạnh" (vây nhọn dưới hai bên mang) phải chú ý lùa được ngón cái, ngón trỏ xuống dưới "ngạnh", đầu phía lòng bàn tay, rồi bóp chặt, lệch ra bị "ngạnh” đâm vào tay thì "buốt tận óc" ngay. Bắt lươn thì phải bắt bằng ba ngón tay giữa, ngón trỏ và ngón "đeo nhẫn" một phía, ngón giữa một phía, bóp chặt...Có "nghệ" cả đấy!
Sản phẩm thu được của nghề rất đa dạng. To thì có thể được cả cá Trắm, cá Mè to vài cân đến gần chục cân, bé thì đến từng con tôm, con tép. Quê tôi gọi tôm "càng" - to, tôm "gạo" - nhỡ, tôm "diu" - nhỏ (chỉ bắt được bằng cái diu), loài thân giáp. Tép được gọi với tất cả lác loại cá tạp như Đòng Đong, Cân Cấn, Mài Mại, Xăn Xắt (cá Cờ)..., không lớn được, và, cả các loại cá khác chưa lớn lẫn vào. Việc phân định "tôm" - "tép", cũng như "Châu Chấu" - "Cào Cào" thì "lắm chuyện", mỗi quê mỗi khác.
Việc chế biến sản phẩm ở quê tôi cũng nhiều kiểu lắm, ăn tươi thì canh, luộc, nướng, rán, kho, ướp thính, ăn gỏi..., dự trữ thì muối, phơi... đủ cả. Có điều, đã rán thì rán ròn tan, đã kho thì kho cho mục, đã nướng thì nướng bằng rơm, rạ, than củi cho thơm... ăn thì "quên chết", "có cá làm vạ cho cơm", ăn không biết no, "thủng nồi, trôi rế", "đầu cá Trôi, môi cá Mè" thì nhất.
Chuyện đến ăn, thì cũng vừa đến lúc chúng tôi chuẩn bị "vào mâm cỗ" ăn trưa gặp gỡ chúc tụng rồi.
TS. CHU XUÂN ÁI – Tháng 1/2008
(Còn nữa)

Comments

Hiện tại không có lời bình nào!

Đăng lời bình

Trong phần này bạn có thể đăng lời bình
	Tên:	Bạn phải nhập vào Tên
	Email:
	URL:
	Xếp hạng:	12345
	Lời bình:	Nội dung là bắt buộc

Gửi lời bình Huỷ Bỏ