Công ty TNHH Phát triển Công nghệ và Thương mại Tôn Vinh (TOVI) biên soạn “Quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt cây chè” trên cơ sở các văn bản pháp quy của Nhà nước, có bổ sung những kinh nghiệm thực tế trong nghiên cứu, chuyển giao TBKT và chỉ đạo sản xuất chè nhiều năm, nhằm góp phần thúc đẩy sản xuất chè an toàn vùng phụ cận nhà máy chế biến chè của TOVI và những người làm chè quan tâm (TS. Chu Xuân Ái – GĐ).
|
4. Phân bón và chất phụ gia:
4.1. Chỉ lựa chọn sử dụng các loại phân bón và phụ gia hoá học có trong danh mục được phép kinh doanh tại Việt Nam nhằm giảm thiểu nguy cơ gây ô nhiễm lên chè do hóa chất và kim loại nặng gây ra. Không sử dụng phân hữu cơ chưa qua xử lý (chưa hoai mục).
4.2. Có nơi tồn trữ, phối trộn và khu chứa trang thiết bị, dụng cụ phân bón và chất phụ gia riêng và cách ly tránh nguy cơ gây ô nhiễm vùng sản xuất và nguồn nước và phải được vệ sinh và bảo dưỡng thường xuyên sau khi sử dụng và trong quá trình bảo quản
4.4. Lập và lưu giữ hồ sơ về phân bón, chất phụ gia khi mua hoặc khi tự sản xuất phân hữu cơ, ghi rõ về nguồn gốc, tên sản phẩm, thời gian, số lượng mua, phương pháp xử lý; khi sử dụng ghi rõ thời gian bón, tên phân bón, địa điểm, liều lượng, phương pháp bón phân và tên người bón.
4.5. Nguyên tắc chung:
- Đảm bảo bón lót đầy đủ trước trồng, định kỳ 3 năm hoặc hàng năm.
- Bón thúc đủ, cân đối và kịp thời phân hoá học có lượng tăng theo độ tuổi với thời kỳ chè kiến thiết cơ bản (KTCB) và tăng theo mức sản lượng đối với đồi chè sản xuất kinh doanh (SXKD).
- Chỉ trộn các loại phân bón ngay trước khi bón vào đất để tránh mất chất, nhất là đạm với các chất kiềm. Các yếu tố ảnh hưởng phân bón chính có thể được xếp theo thứ tự giảm dần sau: Đạm (bay hơi, xói mòn bề mặt, rửa trôi chiều sâu theo mao mạch đất) > Kali (xói mòn mặt, rửa trôi sâu) > Lân (xói mòn). Sử dụng phân hốn hợp (phổ biến hiện nay) hay phức hợp (rất ít) sẽ hạn chế bớt sự thất thoát. Không bón phân cho chè vào những ngày nắng hạn (khả năng hoà tan dinh dưỡng trong phân thấp, giảm sự hấp thu của cây, bay hơi đạm) hay ngày mưa (xói mòn, rửa trôi).
4.6. Hiểu biết và chú trọng vai trò các loại phân bón đối với cây chè:
Đạm quan trọng nhất cho thu hoạch búp chè. Đạm tham gia thành phần cơ bản vật chất sống trong cây (Protein). Song bón đạm đơn độc hay mất cân đối với các yếu tố khác thì giảm hiệu suất sử dụng, dư thừa làm giảm chất lượng chè cả về thành phần hoá học, cả ngoại hình như bã xám, nước tối hoặc vẩn đục, vị đắng.
Lân có vai trò trọng yếu trong hệ thống men và một số hợp chất trong nhân tế bào, cung cấp năng lượng cho hoạt động sống như quá trình quang hợp, hô hấp và tổng hợp các chất trong cây.
Kali làm tăng tính thẩm thấu màng tế bào, tăng trao đổi chất, tăng hoạt tính men sống và tổng hợp các Vitamin nên làm tăng khả năng hấp thu các chất, tăng khả năng chống chịu các diều kiện bất thuận và sâu bệnh hại.
Các yếu tố trung lượng Canxi, Magie, Lưu huỳnh ... có trong màng tế bào, dịch bào làm tăng sự bền vững và áp suất thẩm thấu hấp thu các chất. Magie là yếu tố trung tâm cấu tạo phân tử diệp lục “đầu nguồn sự sống trên trái đất”, tổng hợp các chất hữu cơ. Lưu huỳnh tham gia cấu tạo axid amin – cấu tạo vật chất sống... Các chất vi lượng Kẽm, Bo, Molipden, Mangan ... chủ yếu tham gia thành phần các loại men và xúc tác các hoạt động sống.
Phân hữu cơ đầy đủ tất cả các yếu tố dinh dưỡng nhưng tỷ lệ hàm lượng thấp, phân giải chậm, cây sử dụng dần trong thời gian dài. Vai trò lớn của phân hữu cơ cho việc cải tạo tính chất vật lý đất về độ tơi xốp, thoáng khí, cải thiện tính chất hoá - lý đất như dung tích hấp thu, thành phần keo đất, hay điều chỉnh tính chất hoá học đất như cải tạo độ chua (tăng độ pH), tăng tính đệm trong dung dịch đất điều hoà phản ứng chua – kiềm của đất, giúp cho cây sử dụng hiệu quả các yếu tố phân hoá học.
4.7. Nhận biết bằng mắt sự thiếu yếu tố phân bón trên đồi chè:
| Nguyên nhân |
Triệu chứng |
| Thiếu Đạm |
Búp xanh vàng, cằn nhỏ, lá chuyển vàng trên toàn bộ bề mặt, thiếu nặng thì lá vàng như sắp rụng, ít chồi nách, bụi chè chậm sinh trưởng và tán có dạng cụp xuống. |
| Thiếu Lân |
Lá chuyển màu xanh tối xỉn sau xanh phớt lam, thân mảnh, ít rễ, trụi cành, mầm nhỏ và còi cọc. |
| Thiếu Kali |
Điển hình cháy mép và chóp lá màu vàng chuyển sang xám tro, nâu nhạt màu cà phê. Bản lá chuyển màu đồng đỏ, lá rụng từ dưới lên, ngọn cành chỉ còn ít lá ở phân non nhất. Thân, cành nhỏ, vỏ trắng bạc, tán nhỏ trụi có dạng hình trụ. Ngừng lứa hái, mẫn cảm với sâu bệnh, dễ chết rét khô cây. |
| Thiếu Magie |
Lá già chuyển vàng, gân và thịt lá gần gân chính giữa màu xanh thẩm, dọc theo gân chính về phía cuống có nhứng đốm hình tam giác xanh đen.. |
| Thiếu Kẽm |
Lóng búp ngắn, lá nhỏ và úa vàng, trên cành mọc nhiều chồi nách nhỏ, hiện tượng xù lá. Mầm non có thể bị bạch tạng xanh – trăng khi mới hình thành |
| Thiếu Kẽm |
Lãng ng¾n, l¸ nhá vµ óa vµng, nhiÒu chåi n¸ch nhá – hiÖn tîng “xï l¸”. |
* Triệu chứng thiếu phân bón chỉ nhận biết được khi đã trầm trọng.
|
|
|